Vjeđe (palpebrae)

Vjeđe (lat. palpebrae) prekrivaju oko s prednje strane te ga na taj način štite.

I gornja i donja vjeđa su građene gotovo jednako, a sastoje se od više slojeva. Gledajući izvana prema unutra, to su koža, mišićni sloj, vezivni sloj (tarzus) te spojnica. U njima se nalazi i veliki broj žlijezda lojnica i znojnica (Meibomove, Zeisove i Mollove), pri čemu lojne žlijezde imaju ulogu u "podmazivanju" oka, tj. zajedno sa suznim žlijezdama koje izlučuju suze omogućavaju lakše klizanje vjeđa preko očne jabučice.

Treptanje vjeđa je refleksna radnja. Normalno trepćemo oko 10-20 puta u minuti i na taj način suze stvorene u suznoj žlijezdi raspoređujemo po cijelom oku. Učestalo treptanje može biti izazvano osjećajem stranog tijela u oku ili zagađenom atmosferom (npr. dimom cigareta). Refleksno zatvaramo vjeđe i prilikom dodirivanja trepavica ili same očne jabučice te kod osvjetljavanja jakim svjetlom ili naglog približavanja predmeta oku. Vjeđe možemo zatvarati i snagom volje.

Mišići vjeđe:

• 1. M. Orbicularis oculi
• Zatvara vjeđe
• Inervira n. Facialis (7. moždani živac)
• 2. M. Levator palpebrae
• Podizač gornje vjeđe
• Inervira n. Oculmotorius (3. moždani živac)
• 3. M. Tarsalis
• Određuje širinu vjeđnog rasporka

Poremećaji položaja vjeđa

Ektropij (ectropium)
Ektropijum je promjena položaja ruba vjeđe koja je izvrnuta prema van

Entropij (entropium)
Entropij je uvrtanje vjeđe prema unutra.

Ptoza (ptosis)
Kod ptoze govorimo o nenormalno niskom položaju gornje vjeđe. Pritom vjeđa može biti manje ili više pokretna.

Retrakcija vjeđe (retractio palpebrarum)
Suprotno od ptoze, kod retrakcije gornje vjeđe radi se o njenom povlačenju prema gore.

Blefarohalaza (blepharochalasis)
Blefarohalaza je stanje karakterizirano povremenim oticanjem gornje vjeđe zbog čega se koža s vremenom rastegne. Tako nastaje relativni višak kože koji se preklapa i djeluje neestetski. Liječenje je operativno.

Autor:
bc. Livio Svržnjak, optometrist

Literatura:
mr. sc. Pavan dr. Joško, "Bolesti oka", Zagreb 2003.